ಎಂ. ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಅಡಿಗ (೧೮ ಫೆಬ್ರುವರಿ ೧೯೧೮ – ೧೪ ನವೆಂಬರ್ ೧೯೯೨) ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಪ್ರಮುಖ ಕವಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು. ಅವರು ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕುಂದಾಪುರ ತಾಲೂಕಿನ ಮೊಗೇರಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಪುರೋಹಿತ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ ಅಡಿಗರ ತಂದೆ ಸಂಸ್ಕೃತ ಶ್ಲೋಕಗಳು ಮತ್ತು ಕನ್ನಡ ದೇಶಭಕ್ತಿಗೀತೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.
ಯಕ್ಷಗಾನದ ತವರೂರಾದ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದ ಅಡಿಗರು ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲೇ ಯಕ್ಷಗಾನ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ವೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅದರ ಹಾಡುಗಳು, ನೃತ್ಯದ ಭಂಗಿಗಳು ಅವರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಆಳವಾಗಿ ನೆಲೆಯೂರಿದ್ದವು. ಈ ಪ್ರಭಾವದಿಂದಲೇ ಹದಿಮೂರನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಅವರು ಕವಿತಾ ರಚನೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಭಾಮಿನಿ ಷಟ್ಪದಿ, ವಾರ್ಧಕ ಷಟ್ಪದಿ ಹಾಗೂ ಕಂದಪದ್ಯಗಳ ಮೂಲಕ ತಮ್ಮ ಸಾಹಿತ್ಯಯಾತ್ರೆಗೆ ಅವರು ನಾಂದಿ ಹಾಡಿದರು.
ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಅಡಿಗರು ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ನವ್ಯ ಕಾವ್ಯದ ಸ್ಥಾಪಕರಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಕನ್ನಡ ಕಾವ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ನವೀನತೆ ತಂದ ಕವಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಅದನ್ನು ಪರಾಕಾಷ್ಠೆಗೊಳಿಸಿದ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಸಾಹಿತ್ಯಶಿಲ್ಪಿಯೂ ಹೌದು. ಮೊಗೇರಿಯಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಅಡಿಗರು ತಮ್ಮ独特ತೆಯ ಕಾವ್ಯಶೈಲಿಯಿಂದ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಹೊಸ ಗಾತ್ರಕ್ಕೆ ಎತ್ತಿದರೆಂದು ಹೇಳಬಹುದು.
ಅಡಿಗರ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೇವಲ ಕವಿತೆಯಲ್ಲ, ಅದು ಕಥೆ, ಕಾದಂಬರಿ, ನಾಟಕ ಮತ್ತು ವಿಮರ್ಶೆಯ ಮೇಲೆ ಆಳವಾದ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುತ್ತದೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ, ಸಾಕ್ಷಿ ಎಂಬ ಸಾಹಿತ್ಯಪತ್ರಿಕೆಯನ್ನು ಸುಮಾರು ಇಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾ ಹೊಸ ಲೇಖಕರಿಗೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ನೀಡಿದರು. ಅವರ ಕಾವ್ಯ, ಗದ್ಯ, ವೈಚಾರಿಕತೆ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಆಳವಾದ ಕೆಲಸದಂತೆ ಉಳಿದಿದೆ.
ಅಡಿಗರು ಸಾಹಿತ್ಯ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಶಿಕ್ಷಣ, ರಾಜಕೀಯ ಮುಂತಾದ ಹಲವಾರು ವಿಷಯಗಳ ಕುರಿತು ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದು, ಅವುಗಳನ್ನು ಸಮಗ್ರಗದ್ಯ (ಸಾಕ್ಷಿ ಪ್ರಕಾಶನ, 1977) ಸಂಕಲನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವರ ಮೊದಲ ಕವನ ಸಂಕಲನ ಭಾವತರಂಗ ಕುರಿತು ಬೇಂದ್ರೆಯವರು ಮಾಡಿದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ಪ್ರಸ್ತುತ: “ನಾನು ಕವಿತೆ ಬರೆಯಲು ಆರಂಭಿಸಿದಾಗ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಶೈಲಿ ಈ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣರು ತಮ್ಮ ವಯಸ್ಸಿಗೆ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಪಾಕವಾಗಿದ್ದರು.”
1926ರ ವೇಳೆಗೆ ಕನ್ನಡ ಕಾವ್ಯವಲಯವು ಬಿ.ಎಂ.ಶ್ರೀ ಅವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಹೊಸ ರೀತಿಯ ಸ್ಪಷ್ಟ ರೂಪ ಪಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಆ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಶೈಲಿ ಪ್ರಬಲವಾಗಿತ್ತು, ಇದನ್ನು ಮೀರಿ ಹೊಸ ದಾರಿಯನ್ನು ಕಾಣುವುದು ಅಡಿಗರ ಮುಂದೆ ಇದ್ದ ಪ್ರಮುಖ ಸವಾಲು. ಅಂತಹ ಹಿನ್ನಲೆಯಲ್ಲಿ ಅವರು ನವ್ಯ ಕಾವ್ಯವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿ, ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ದಿಕ್ಕು ಬದಲಾಯಿಸುವಲ್ಲಿ ಮಹತ್ತರ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದರು.
