ರಮೇಶ್ ಪೋಖ್ರಿಯಾಲ್ “ನಿಶಾಂಕ್” (ಜನನ 15 ಜುಲೈ 1959), ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷದ ಭಾರತೀಯ ರಾಜಕಾರಣಿ. ಅವರು ಮೇ 31, 2019 ರಿಂದ ಭಾರತ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಮಾನವ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಚಿವರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಜುಲೈ 2020 ರಲ್ಲಿ ಅವರ ಸಚಿವಾಲಯದ ಹೆಸರನ್ನು ಶಿಕ್ಷಣ ಸಚಿವಾಲಯ ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಲಾಯಿತು, ಸಚಿವಾಲಯದ ಹೆಸರು ಬದಲಾವಣೆಯ ನಂತರ, ಅವರ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯನ್ನು ಶಿಕ್ಷಣ ಸಚಿವರು ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಲಾಯಿತು. 17ನೇ ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಉತ್ತರಾಖಂಡದ ಹರಿದ್ವಾರ ಸಂಸದೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಿದ್ದರು, ಬಿಜೆಪಿ ಅವರನ್ನು 2024 ರ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ. ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ ಆರೋಪದ ಕಾರಣ 2009 ರಿಂದ 2011 ರವರೆಗೆ ಉತ್ತರಾಖಂಡದ 5 ನೇ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದ ಅವರು, ಬಿಜೆಪಿ ಕೇಂದ್ರ ನಾಯಕತ್ವದಿಂದ ತಮ್ಮ ಹುದ್ದೆಗೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡುವಂತೆ ಕೇಳಲಾಯಿತು. ಪೋಖ್ರಿಯಾಲ್ ಉತ್ತರಾಖಂಡದ ಪೌರಿ ಗರ್ವಾಲ್‌ನ ಪಿನಾನಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಪರಮಾನಂದ್ ಪೋಖ್ರಿಯಾಲ್ ಮತ್ತು ವಿಶಾಂಭರಿ ದೇವಿ ದಂಪತಿಗೆ ಜನಿಸಿದರು. ಅವರು ಹೇಮಾವತಿ ನಂದನ್ ಬಹುಗುಣ ಗರ್ವಾಲ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ಎಂ.ಎ. ಪದವಿ ಪಡೆದರು. ಪೋಖ್ರಿಯಾಲ್ 1985 ರ ಮೇ 7 ರಂದು ಕುಸುಮ್ ಕಾಂತ ಪೋಖ್ರಿಯಾಲ್ ಅವರನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು, ಅವರಿಗೆ ಮೂವರು ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ ಆರುಷಿ ನಿಶಾಂಕ್ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನರ್ತಕಿ, ನಟಿ, ನಿರ್ಮಾಪಕಿ ಮತ್ತು ರೂಪದರ್ಶಿ. ಅವರ ಪತ್ನಿ 11 ನವೆಂಬರ್ 2012 ರಂದು ಡೆಹ್ರಾಡೂನ್‌ನಲ್ಲಿ 50 ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು.

ಪೋಖ್ರಿಯಾಲ್ ಕಾದಂಬರಿಗಳು, ಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ 100 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಮತ್ತು ಇತರ ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳಿಗೆ ಅನುವಾದಗೊಂಡಿವೆ. ಅವರ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಎರಡು ಖಾಸಗಿ ಪ್ರಕಾಶಕರು – ವಾಣಿ ಪ್ರಕಾಶನ್ ಮತ್ತು ಡೈಮಂಡ್ ಬುಕ್ಸ್ ಪ್ರಕಟಿಸಿವೆ, ಮತ್ತು ಅನೇಕವನ್ನು 2009 ಮತ್ತು 2011 ರ ನಡುವೆ, ಅವರು ಉತ್ತರಾಖಂಡದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದಾಗ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. ಅವರ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದನ್ನು ಗರ್ವಾಲಿ ಚಲನಚಿತ್ರ ಮೇಜರ್ ನಿರಾಲಾಕ್ಕೆ ಅಳವಡಿಸಲಾಯಿತು, ಇದನ್ನು ಅವರ ಮಗಳು ಆರುಷಿ ನಿಶಾಂಕ್ ನಿರ್ಮಿಸಿದರು ಮತ್ತು 2018 ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದರು. ಅವರನ್ನು 2021 ರಲ್ಲಿ ಕೆನಡಾದ ಹಿಂದಿ ಬರಹಗಾರರ ಸಂಘವು ಗೌರವಿಸಿತು ಮತ್ತು “ಸಾಹಿತ್ಯ ಗೌರವ್ ಸಮ್ಮಾನ್” ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಿತು.