ಡಾ. ಚಿದಾನಂದ ಮೂರ್ತಿ: ಕನ್ನಡ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸದ ಪ್ರಬಲ ಹಿರಿಮೆ
ಡಾ. ಚಿದಾನಂದ ಮೂರ್ತಿ (೧೦ ಮೇ ೧೯೩೧ – ೧೧ ಜನವರಿ ೨೦೨೦) ಕನ್ನಡದ ಹೆಸರಾಂತ ವಿದ್ವಾಂಸ, ಸಂಶೋಧಕ ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸಜ್ಞರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆ ಹಾಗೂ ಕರ್ನಾಟಕದ ಇತಿಹಾಸದ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಅಪಾರ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ ಮಹಾನುಭಾವ. ಹಂಪಿಯ ಸ್ಮಾರಕಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯ ಮತ್ತು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಗೆ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸ್ಥಾನಮಾನ ದೊರಕಿಸಲು ಅವರ ಹೋರಾಟ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿದೆ.
ವಿದ್ಯಾ ವೃತ್ತಿ ಮತ್ತು ಸೇವಾ ಹಾದಿ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಪದವಿ ಕಾಲೇಜುಗಳಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದ ಚಿದಾನಂದ ಮೂರ್ತಿಗಳು ೧೯೫೭ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಯುವರಾಜ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ವಿಭಾಗದ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ಸೇರಿದರು. ೧೯೬೦ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರಿನ ಮಾನಸಗಂಗೋತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಕನ್ನಡ ವಿಭಾಗಕ್ಕೆ ನಿಯುಕ್ತಿ ಪಡೆದ ಅವರು, ೧೯೬೮ರವರೆಗೆ ಕನ್ನಡ ರೀಡರ್ ಆಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ನಂತರ, ಬೆಂಗಳೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿ, ಅಲ್ಲಿಯ ಕನ್ನಡ ವಿಭಾಗದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡರು. ೧೯೯೦ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೦ರಂದು ಅವರು ಸ್ವಯಂಸೇವಾ ನಿವೃತ್ತಿ ಪಡೆದು ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತೊಡಗಿದರು.
ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರವಾಸ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನಾ ಕೊಡುಗೆ ಚಿದಾನಂದ ಮೂರ್ತಿಯವರು ಅಮೇರಿಕಾ, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್, ಫ್ರಾನ್ಸ್, ಇಟಲಿ, ಗ್ರೀಸ್, ಈಜಿಪ್ಟ್, ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್, ಜಪಾನ್, ಹವಾಯ್, ಸ್ವಿಟ್ಜರ್ಲ್ಯಾಂಡ್ ಮುಂತಾದ ಅನೇಕ ದೇಶಗಳಿಗೆ ಪ್ರವಾಸ ಮಾಡಿದ್ದು, ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಂಶೋಧನೆ ಹಾಗೂ ಭಾಷಾ ಅಧ್ಯಯನದಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯರಾಗಿದ್ದರು. ಬರ್ಕ್ಲಿ, ಫಿಲಡೆಲ್ಫಿಯಾ, ಸ್ಟಾನ್ಫೋರ್ಡ್ ಮೊದಲಾದ ಪ್ರಮುಖ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಬಂಧ ಮಂಡಿಸಿ, ಕನ್ನಡ ಭಾಷಾ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹಾಗೂ ಇತಿಹಾಸ ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ಮಹತ್ವದ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದರು.
ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನಾ ಪ್ರಕಟಣೆಗಳು ಅವರು ಕನ್ನಡದ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಂಶೋಧನೆ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಚಿಂತನೆ, ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಮೇಲೆ ಹಲವು ಪ್ರಮುಖ ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಪ್ರಮುಖ ಕೃತಿಗಳು:
ವೀರಶೈವ ಧರ್ಮ (೨೦೦೦)
ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯ (೧೯೭೫)
ಸಂಶೋಧನೆ (೧೯೬೭)
ಸಂಶೋಧನಾ ತರಂಗ (೧೯೬೬)
ಪೂರ್ಣ ಸೂರ್ಯಗ್ರಹಣ (೧೯೮೨)
ಪಾಂಡಿತ್ಯ ರಸ (೨೦೦೦)
ಶೂನ್ಯ ಸಂಪಾದನೆಯನ್ನು ಕುರಿತು (೧೯೬೨)
ಅವರು ಹಲವಾರು ಸಂಶೋಧನಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ನೀಡಿದ್ದು, ಕನ್ನಡ ಶಕ್ತಿ ಕೇಂದ್ರದೊಂದಿಗೆ ಸಹಸಂಯೋಜನೆ ನಡೆಸಿ ಭಾಷಾ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಕುರಿತ ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ತಮ್ಮ ಅಮೂಲ್ಯ ನೀಡಿದರು.
ಡಾ. ಚಿದಾನಂದ ಮೂರ್ತಿಯವರ ಪರಿಶ್ರಮ, ಕನ್ನಡದ ಹಿತವನ್ನು ಕಾಪಾಡಲು ಮಾಡಿದ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಹೋರಾಟ, ಹಾಗೂ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಾಧನೆಗಳು ಕನ್ನಡ ಭೂಮಿಯ ಚಿರಸ್ಥಾಯಿ ಹೆಮ್ಮೆಗಾಗಿವೆ.
